Camera’s zijn zó slim geworden dat het bijna onmogelijk is om ze voor de gek te houden. Neem bijvoorbeeld de automatische witbalans (AWB). Pakweg vijftien jaar geleden stelde vooral kunstlicht die nog wel eens voor onoverkomelijke problemen. Dat resulteerde in hele rare kleuren, en dat was pech wanneer je uitsluitend in jpeg had gefotografeerd.
Dikke ochtendmist zette de AWB op het verkeerde spoor. Links de te blauwe automatische instelling (6200 Kelvin), rechts de veel hogere handmatige instelling die de werkelijkheid beter benadert (15000 Kelvin plus extra groen).
Tegenwoordig zit de automatische witbalans er bij de meeste camera’s nog maar zelden echt naast. En heb je in raw gefotografeerd, dan is er helemaal niets aan de hand. Want dan kun je de witbalans achteraf helemaal opnieuw instellen zonder verlies aan beeldkwaliteit. Ook de lichtmeters zijn veel beter dan vroeger, en al helemaal in vergelijking met het filmtijdperk. De meervlaks- of matrixmeting is zo betrouwbaar als maar kan. Bovendien kan een beetje sensor wel wat hebben, en daarnaast heb je ook in real time houvast aan schermbeeld en histogram.
In het venster van Camera Raw gaan de hoge lichten bij overbelichting ‘clippen’ (rood). Bij een overbelichte jpeg-foto is zoiets nauwelijks meer te herstellen.
Een technisch perfecte foto is echter niet altijd per se het beste plaatje. Dat geldt ten aanzien van de hoogste scherpte, maar ook op het gebied van belichting en kleur. Zet dus gerust de camera op het verkeerde been met een afwijkende witbalansinstelling of belichtingscorrectie.
Als je in jpeg fotografeert, is wat je ziet ook wat je krijgt. Maar persoonlijk geef ik er de voorkeur aan om in raw te fotograferen en zulke ingrepen later te doen, achter het grote computerscherm. Een technisch optimale opname vormt meestal het beste uitgangspunt, niet alleen wat de scherpte maar zeker ook wat de belichting aangaat. Als je bij het maken van de foto te veel overbelicht om een lichter totaalbeeld te krijgen, bleken de hoge lichten uit. En de verloren gegane doortekening krijg je nooit meer terug. En als je te krap belicht en achteraf de helderheid gaat ‘optrekken’, wordt dat afgestraft met een flinke portie ruis.